Infeksionet e aparatit urinar


Jane infeksione qe mund te prekin cdo pjese te aparatit urinar: veshken, ureterin, fshkezen e urines, apo uretren. Shumica e infeksioneve prekin pjesen e poshtme te aparatit urinar dmth fshikezen dhe uretren. Grate preken me shpesh sesa burrat.
Jo gjithmone infeksionet e urinare japin shenja klinike por kur ato shfaqen jane nen formen e:
• Deshire e forte dhe e vazhdueshme per te urinuar
• Ndjenje djegjeje gjate urinimit
• Urinimi i shpeshte dhe ne sasi te vogla
• Urina me pamje te turbullte, te kuqe apo ne ngjyre koka-kole (prani e gjakut ne urine)
• Urine me ere e rende dhe te forte
• Tek grate, dhimbje pelvic
• Ne burrat dhimbje rektale

Tipet infeksioneve urinar:
Infeksione te siperme (pielonefrit acut):
Shfaqet me dhimbje te pjeses se siperme te mesit apo ijeve, temperature te larte, ethe, nauze dhe te vjella
Infeksione te poshtme (cistit):
Shfaqet me dhimbje dhe presion ne pjesen e fundit te barkut, ndjenje presioni, urinimi i dhimbsheme dhe i shpeshte, dalje te gjakut ne urine.
Uretritis: djegje gjate urinimit

Infeksionet e aparatiti urinar ndodhin kur bakteriet hyjne ne rruget urinare dhe shumefishohen ne fshikezen urinare.
• Infeksione te fshkezes (cystitis). Shkaktohet me shpesh ne Escherichia coli (E. coli), qe gjendet zakonisht ne rruget e aparatit gastro-intesnsinal. Ne pergjithesi, per arsye anatomike (uretres se shkurter, dhe afersise me anusin) grate vuajne me shume se burrat. Ne te njejeten kohe marrdheniet seksuale mund te favorizojne shpeshtesin e cistitit te grate.
• Infeksion i uretres (urethritis). Ndodh kur bakteriet e aparatit gastro –intestinal perhapen nga anusi ne ureter. Per te njejtjen arsye: shkurtesise se uretres, afersise me vaginen, semundje seksualisht te trnasmeyueshme, sikur herpesi, gonoreha, dhe klamidia mund te zhvillojne urethritis.

Faktoret e riskut:
• Gjinia: femrat kane ureter me te shkurter dhe ndodhet me prane vagines dhe anusit
• Seksualisht aktive. pergjithesisht, me kryrjen e marrdhnieve te rregullta seksuale ka nje rritje te hasshmerise se ketyre infeskioneve
• Perdorimi i disa metodave contraceptive: sikur diafragmat, kupat vaginale apo spermicidet
• Menopauze: per shkak te deficitit te estrogjeneve ndodhin ndryshime ne mukozen e aparatit urinar qe e bejne me te prekshme ndaj infeksioneve.
• Anomali te aparatit urinar: gjate te cilave pengohet rrjedhja e lire e urines ne rruget urinare, favorizojne zhvillimin e infeksioneve urinare.
• Semundje te aparatit urinar: sikur jane guret ne veshka apo zmadhimini prostates tek burrat, pendojne rrjedhjen e urines, per pasoje rritet mundesesa per te bere infeksione.
• Sistmi imunitar i dobesuar: diabeti apo semundje te tjera favorizojne renien e aftesive mbrojtese dhe rritje te hasshemrise se infeksioneve te aparatitit urinar.
• Mbajtja e kateterit urinar: njerezit qe nuk mund te urinojne vete, por perdorin kateter urinar zhvillojne me shume infeksione urinare (te paraliazuar, te operuar, apo semundje te tjera).

Komplikacionet:
Nese lihen pa trajtuar, apo trajtohen pjeserisht ato mund te japin komplikacione:
• Infeskione perseritese, te pakten 3 here ne vite, dhe me shpesh tek grate
• Demitime te veshkes nga infeksone akute apo kronike sidomos ne moshat e reja
• Rritje te rrezikut per lindje parakohe dhe lindje te femjve me peshe te vogel

Testet laboratorike
• Analize e thjeshte e urines: per ta pare pranine e ruazave te bardha (leukocite) rruave te kuqe (eritrocite) apo bakterieve. E rendesishme eshte menyra e marrjes se materialit: gjihmone pasi eshte pastruar me antiseptic zona genitale, lihet te urinoj nje sasi urine, dhe me pas merret porcioni i mesit.
• Rritja e bakterieve (urokultura): tregon llojin e mikrobit shkaktues, dhe medikamentin qe duhet perdorur.
• Ekografi dhe me rralle CT: per te pare teresine e aparatit urinar, te ndihmuar dhe nga kontrasti
• Cystoskopy: nepermjet cistoskopit shihet nga brenda fshikeza e urines dhe uretres.

Infeksione e thjeshta mjekohen nepermjet medikamenteve:
• Sulfamethoxazole-trimethoprim (Bactrim, Septra,)
• Amoxicillin (Amoxil, Augmentin)
• Nitrofurantoin (Furadantin, Macrodantin)
• Ampicillin
• Ciprofloxacin (Cipro)
• Levofloxacin (Levaquin)

Zakonsiht simptomat largohen brenda disa diteve te nisjes se terapise, por mjekimi duhet marre nga disa dite deri per me shume se nje jave. ne varesi te shkalles se infeksionit. Ne te njejtin kohe mund te meren edhe qetesues te dhimbjeve (analgjezik)

Infeksioent perseritese
• Trajtim kohegjate me antibiotic ose modeli i shkurtuar qe ne momentin e shfaqjes se simptomave
• Perdorimi i testeve urinar ne shtepi per te kontrolluar ngarkesen ne menyre te vazhdueshme.
• Nje doze e vetme antibiotike pas marrdheneve seksuale nese shihet nje vartesi midis infeksionit dhe aktivitetit seksual
• Terapi estrogjenike vaginale ne grate post menopause per te ulur shancet e rikthimirt te infeksionit.

Infeksionet e renda: trajtim hospitalor ne antibiotic venoz

Mjekesia alternative
Shurup boronice mendohet qe lengu i boronices ka aftesi luftuese dhe parandaluese kundrejt infeksioneve nese merrret ne menyre te perditshme. Kujdes duhet patur pasi shoqerohet me dhimbje te stomakut dhe diare. Nuk duhet perdorur ne pacientet qe mjekohen me Warfarin per te holluar gjakun pasi jep hemoragji.

Keshillohet:
• Te pihet uje me shumice qe te holloje urinen dhe shperlaj bakteriet.
• Te shmangen pije qe irritojne fshikezen sikur: kafe, alkol, permbjatje me kafein.
• Te perdoren bursa te ngrohta ne fund te barkut (jo te nxehta) per te qetesuar dhimbjet e fshikezes.
• Pastrimi intim te behet nga para –pas (per te shmagur mikrobet e zones anale te bien ne kontakt me vaginen apo uretren)
• Te zbrazet urina pas marrdhenieve seksuale dhe te pihet nje gote e madhe me uje pas tyre.
• Te shmangen produktet irrituese sikur deodorantet, dushet, apo pudrat vaginale.